Kinh dịch
Theo huyền sử Trung Hoa cách đây khoảng 5000 năm, Vua Phục Hy thấy con Long Mã xuất hiện trên sông Hoàng, trên lưng nó có những xoáy vằn từng đám. Vì chưa có văn tự, nên Vua Phục Hy diễn đạt ý nghĩa bằng hình tượng, tục gọi là Hà Đồ. Vua vạch ra đồ hình Tiên Thiên Bát Quái, gồm tám quái đơn giản như sau :  Kiền, Đoài, Ly, Chấn, Tốn, Khảm, Cấn, Khôn. Kiền vi Thiên (Trời), Đoài vi Trạch (Đầm), Ly vi Hỏa (Lửa), Chấn vi Lôi (Sấm), Tốn vi Phong (Gió), Khảm vi Thủy (Nước), Cấn vi Sơn (Núi), Khôn vi Địa (Đất). Cách nay khoảng 3000 năm, Vua Văn Vương dựa vào Tiên Thiên Bát Quái và Hà Đồ Lạc Thư để vẽ ra một đồ hình khác, gọi là Hậu Thiên Bát Quái. Vua Văn chỉ thay đổi vị trí của tám quái trong việc áp dụng và giải thích cụ thể lẽ biến sinh của vũ trụ vạn vật trực tiếp đến con người. Khoa tử vi về hình thức đã an vị các cung theo Hậu Thiên Bát Quái và phần giải lý, áp dụng ý nghĩa âm dương, ngũ hành, phương hướng của các quái cũng theo phương pháp này.

Kinh Dịch là một trong năm cuốn sách (ngũ kinh) tối cổ được liệt vào hàng nổi tiếng xuất sắc và quý báu của Trung Hoa, hiện nay đang được nhiều nhà bác học, triết học, khảo cổ, v.v... trên khắp thế giới đang tìm tòi và nghiên cứu về nó. Tần Thủy Hoàng đã đốt sạch 4 cuốn Kinh Thi, Kinh Thư, Kinh Lễ và Kinh Xuân Thu, ngược lại Kinh Dịch còn được duy trì và tồn tại đến ngày nay.

Dịch là biến sinh, là chuyển động, là thay đổi trạng thái. Từ Thái cực sinh Lưỡng nghi, đến Tứ tượng rồi biến sinh Bát quái, để cuối cùng thành hình Lục thập tứ quái. Dịch là mâu thuẫn, có nghĩa trong âm có dương và trong dương có âm. Âm cực sinh dương và dương cực sinh âm. Thái âm biến sinh Thiếu dương và Thái dương biến sinh Thiếu âm. Dịch là bất dịch, âm tiêu dương trưởng và dương tiêu âm trưởng. Định luật này tuần hoàn theo một chu kỳ khép kín, nhất định và không thay đổi. Vì thế nên nói Dịch là bất dịch.

Nói đến quan niệm sống của con người (nhân sinh quan) trong dịch lý thì thật là thâm sâu và ảo diệu, căn cứ vào những hiện tượng của vũ trụ mà suy luận đến đời sống hay cuộc đời của con người theo lá số tử vi. Đôi khi ta dùng tri thức (sự hiểu bằng lý trí) để xét đoán, có khi ta dùng tâm thức (sự nhận biết bằng tâm hồn) để thông suốt vấn đề. Sau khi đã dùng tri thức hoặc tâm thức hoặc cả hai, ta xử dụng trực giác (sự cảm nhận bằng giác quan đặc biệt) của mình để áp dụng vào đời sống cá nhân.

Quẻ dịch
Mỗi quẻ có 6 hào. Quẻ là thời chung của các hào, còn mỗi hào là mỗi việc, mỗi hoàn cảnh trong thời chung đó. Khi đọc quẻ ta đọc từ trên xuống, nhưng khi xác định quẻ thì phải xét từ dưới lên. 3 hào trên gọi là Ngoại quái hay Thượng quái, 3 hào dưới là Nội quái hay Hạ quái. 2 hào trên cùng chỉ Thiên, 2 hào dưới cùng chỉ Địa, 2 hào giữa chỉ Nhân. Hào giữa của Thượng quái hay Hạ quái gọi là Đắc trung.

Hào thượng (6)   Hào ngũ (5)    Hào tứ (4)     Hào tam (3)    Hào nhị (2)   Hào sơ (1)

(-) vị    (+) vị  /  Đắc trung    (-) vị        (+) vị   (-) vị  /  Đắc trung     (+) vị

Thượng quái / Ngoại quái Hạ quái / Nội quái

Khái niệm thời gian   
Hào sơ (1) : Mới bắt đầu
Hào nhị (2) : Mới vào Hạ quái, còn thời gian lâu
Hào tam (3) : Ven bìa Hạ quái, vào giữa thời điểm
Hào tứ (4) : Vào Thượng quái, quá nửa thời điểm
Hào ngũ (5) : Gần đến chung cuộc
Hào thượng (6) : Chung cuộc

Âm dương             
Hào sơ (1), Hào tam (3), Hào ngũ (5) : Dương (+) vị    
Hào nhị (2), Hào tứ (4), Hào thượng (6) : Âm (-) vị           
Nếu bản thân mỗi hào đứng đúng vị trí âm dương thì gọi chính hợp (thí dụ hào nhị là hào âm), ngoài ra là bất chính (thí dụ hào tứ là hào dương).  

Chính ứng
Hào sơ liên quan, tác động với Hào tứ  -  Hào nhị với Hào ngũ  -  Hào tam với Hào thượng.
Chính ứng khi hào âm tác động, gặp hào dương hay ngược lại
Bất hợp khi hào âm tác động với hào âm hay hào dương gặp hào dương (thí dụ như nam châm)

Nguyên lý thiên nhiên 
Trời đất vạn vật nói chung là một đại vũ trụ và con người là một tiểu vũ trụ, cùng hàm chứa âm dương và ngũ hành, nên cùng chịu chung một ảnh hưởng và kết quả giống nhau theo qui luật Tiêu trưởng (Thành, Thịnh, Suy, Hủy). Con người là tinh anh của vũ trụ và đứng đầu muôn loài.

Nguyên lý âm dương (Lưỡng nghi)
Âm sinh dương hay dương sinh âm, chứ không có khắc nhau. Âm dương hòa hợp với nhau chứ không có đối kháng.  Không có vật gì là thuần âm hay thuần dương, chẳng qua mang nhiều tính chất âm nên gọi là âm (-) hay nhiều tính chất  dương nên là dương (+). Âm dương có trạng thái và vị trí khác nhau để phát sinh chứ không phải để hủy diệt.

Khí âm gặp khí dương thì hòa hợp tạo nên tình trạng biến sinh, gọi là Thuận lý âm dương. Khí âm gặp khí âm hoặc dương gặp dương thì đối kháng nhau chứ không hủy diệt, gọi là nghịch lý âm dương. Đừng lầm lẫn khi có khí âm ở tại vị trí dương hoặc khí dương ở tại vị trí âm. Khi nghịch vị trí thì khí âm hoặc khí dương không thể tụ lại mà phải phân tán. Khi thuận vị trí thì khí âm hoặc khí dương có thể tụ lại tạo nên tương thông trên cùng một vị trí thích hợp.

Nguyên lý ngũ hành 
Dịch lý quan niệm âm dương là khí và ngũ hành là thể chất.

Ngũ hành sinh : Mộc sinh Hỏa, Hỏa sinh Thổ, Thổ sinh Kim, Kim sinh Thủy, Thủy sinh Mộc.
Hành này nuôi dưỡng, bồi đắp cho hành kia. Sinh xuất phải mất mát, phải bồi đắp. Sinh nhập được nuôi dưỡng, được phát triển. Thí dụ Mộc sinh Hỏa, Mộc là sinh xuất, phải mất mát cho Hỏa và Hỏa là sinh nhập được phát triển nhờ Mộc. Ngũ hành tuơng sinh là tốt giữa 2 hành :

Ngũ hành khắc : Mộc khắc Thổ, Thổ khắc Thủy, Thủy khắc Hỏa, Hỏa khắc Kim, Kim khắc Mộc.
Hành này khống chế và làm cho hành kia bị thiêu hủy. Chính vì không nuôi dưỡng mà còn làm cho suy hủy nên ngũ hành tương khắc được gọi là xấu giữa 2 hành. Thí dụ Thủy khắc Hỏa và Hỏa khắc Kim, Thủy khắc xuất Hỏa, Hỏa khắc nhập bởi Thủy và đồng thời Hỏa khắc xuất Kim, nên gọi là tương khắc. Khắc nhập bị tiêu hủy, bị hại, bị thiệt thòi hơn khắc xuất. Ngũ hành tương khắc :

Ngũ hành hòa : Mộc hòa Mộc, Hỏa hòa Hỏa, Thổ hòa Thổ, Kim hòa Kim, Thủy hòa Thủy.
Hành này cùng tính chất với hành kia, hòa hợp với nhau dễ dàng.

Về tính chất âm dương, 2 hành cùng âm hoặc 2 hành cùng dương thì không sinh cũng như không khắc, vì 2 hành này có tính âm dương đối kháng đẩy nhau ra, mỗi hành ở một vị trí thì làm sao mà sinh, khắc. Thí dụ : (+) Thủy không sinh (+) Mộc và (-) Kim không khắc (-) Mộc.

Hai hành có 1 âm và 1 dương hợp nhau nên gần nhau, từ đó có sinh và có khắc
Hai hành tương hòa (cùng 1 hành) có 1 âm và 1 dương thì  hòa hợp và phù trợ nhau rất đắc lực

Nguyên lý tứ tượng và bát quái
Thiếu dương, Thái dương, Thiếu âm, Thái âm là hình thái biến thể từ 2 khí âm dương. Dịch lý quan niệm sự tuần hoàn tự nhiên của trời đất là Thành, Thịnh, Suy, Hủy ; là 4 mùa Xuân, Hạ, Thu, Đông ; là 4 phương Đông, Tây, Nam, Bắc ; là 4 hành Mộc, Hỏa, Kim, Thủy. Riêng hành Thổ thì  ở Trung phương với tính chất đặc biệt của nó gồm cả âm dương và dưỡng phát 4 hành.

Bát quái là trạng thái biến sinh của tứ tượng, được phân chia và xác đinh vị trí, âm dương cùng ngũ hành như sau :

*  Quái Khảm ở phương Bắc thuộc dương, là (+) Thủy
*  Quái Ly ở phương Nam thuộc dương, là (+) Hỏa
*  Quái Chấn ở phương Đông thuộc âm, là (-) Mộc
*  Quái Đoài ở phương Tây thuộc âm, là (-) Kim
*  Quái Kiền ở hướng Tây-Bắc thuộc âm, là (-) Thủy
*  Quái Tốn ở hướng Đông-Nam thuộc âm, là (-) Hỏa
*  Quái Cấn ở hướng Đông-Bắc thuộc dương, là (+) Mộc
*  Quái Khôn ở hướng Tây-Nam thuộc dương, là (+) Kim

Dịch lý áp dụng qua thời đại

*  Dịch Phục Hy (4480-4366 trước TL) :     Đặt ra Tiên Thiên Bát Quái , Hà Đồ và biến sinh ra 64 quẻ kép.     Tám quẻ đơn : Kiền, Đoài, Ly, Chấn, Tốn, Khảm, Cấn, Khôn. *  Dịch Đại Vũ (2205-2197 trước TL) :     Nhờ dựa vào Lạc Thư , đã làm ra Cửu Trù và Cửu Trù Hồng Phạm.     Tục truyền Vua Vũ được Trời giao cho 3 Thiên Hồng Phạm. *  Dịch Văn Vương (1144-1142 trước TL) :     Lập ra Hậu Thiên Bát Quái , biến chuyển theo quy luật âm dương.     Dùng văn tự để cho tên và diễn đạt 64 quẻ, gọi là Thoán Từ.     Kiền (1), Khôn (2), Truân (3), .......  Vị Tế (64). *  Dịch Châu Công, con Văn Vương :     Lập ra Hào Từ, đặt lời cho 6 Hào của mỗi quẻ kép.     Gọi mỗi vạch là Hào, dương là Cửu và âm là Lục.     Mỗi Hào có Tượng Hào và Chiêm Hào.     Đặt tầng lớp xã hội (sơ hào=dân, Hào 5=Vua, Hào Thượng=Lão Thành) *  Khổng Tử (551 trước TL) :     Cuối đời Chu, Khổng Tử viết Thập Dực     Thoán Truyện : 2 Thiên Thượng và Hạ.     Tượng Truyện : 2 Thiên Thượng và Hạ.     Hệ Từ Truyện : 2 Thiên Thượng và Hạ.     Văn Ngôn Truyện : Giải thích 2 quẻ Kiền và Khôn, căn bản trời đất.     Thuyết Quái Truyện : Nói về sự biến hóa của Bát Quái.     Tự Quái Truyện : Nguyên nhân cấu tạo thứ tự của 64 quẻ kép.     Tạp Quái Truyện : Ý nghĩa vụn vặt của từng quẻ kép.

Kinh dịch từ đời nhà Chu được gọi là Chu dịch, nội dung chính là tổng hợp tất cả những quẻ của Phục Hy, Thoán Từ của Văn Vương, Hào Từ của Châu Công và Thập Dực của Không Tử, mà cho đến ngày nay biết bao nhiêu nhân vật trên thế giới đang còn tìm hiểu những bí ẩn. Nhờ vào hình thái những quẻ kép mà thôi, tiền nhân đã chế tạo được bao nhiêu sự vật cho chúng ta được xử dụng. Năm ngàn năm về trước, Vua Phục Hy đã khám phá ra hệ nhị phân (vạch nguyên và vạch đứt) để biến hóa ra 64 quẻ, hơn hai trăm năm nay Leibzig mới tìm thấy hệ thống nhị phân (số 0 và 1) và nhờ vào đó mà chúng ta dùng được máy vi tính hôm nay. Không phải chỉ có thế nhưng biết bao công thức của toán-học cũng như y-khoa cũng đến từ Kinh Dịch. Một thí dụ :

Hàng trên là 8 quẻ Kiền - Đoài - Ly - Chấn - Tốn - Khảm - Cấn - Khôn.
Nếu ta thay thế que nguyên (|) bằng chữ a và que đứt (¦) bằng chữ b. Khi cộng chung lại tất cả chúng ta sẽ thấy là : a³ + 3a²b + 3ab² + b³. Đây chính là formule của (a+b)³

Sau Khổng Tử, còn nhiều nhân vật nổi tiếng nghiên cứu về dịch và đưa ra nhiều áp dụng :

Cửu Trù Hồng Phạm
Vua Vũ dùng làm quy tắc cho phép an dân trị quốc.
1.  Nguyên thủy tác động : dựa vào ngũ hành Thủy - Mộc - Hỏa - Thổ - Kim.
2.  Ngũ sự gồm : dạng cơ thể - tư tưởng - lời nói - thị giác - thính giác.
3.  Xử sự theo Bát Chính : lương thực - của cải - tế lễ - bộ công - bộ học - bộ tư pháp - cách đối xử - quân đội.
4.  Ngũ kỷ : năm - tháng (trăng) - ngày (trời) - sao (hành tinh) - số thiên văn.
5.  Hoàng Cực : Luật Vua đặt ra được chọn vào số 5. Vua được ngũ phúc và sẽ chia phúc đó cho thần dân.
     ( trong quẻ dịch hào 5 là hào cao nhất và số 5 mang hành Thổ nằm chính giữa cửu cung ).
6.  Thi hành tam đức : chính trực - nghiêm chỉnh trị dân - khoan hồng và từ tâm.
7.  Xem xét sáng suốt : bằng bói quẻ - bằng tiên đoán.
8.  Chú ý đến dáng, điềm, hiện tượng : tươi sáng - quang đãng - âm u - nóng - lạnh - gió - mưa - v.v...
9. Tìm ngũ phúc : sống lâu - tài phú - yên ổn - chuộng đạo đức - chết lành sau khi mãn kiếp.
     Tránh lục họa : đời ngắn và hư hỏng - nghèo nàn - bệnh hoạn - buồn rầu - độc ác - yếu đuối và bị áp bức.

Cửu Cung Bát Quái  (Cửu Cung Lạc Thư)

Cửu Tinh Đồ

Cửu Cung Phi Tinh
Thí dụ năm 1996 có sao quản năm là Tứ Lục Quản.
Đặt sao Tứ Lục vào Cung Trung, rồi tiếp tục an sao Ngũ Hoàng, Lục Bạch, v.v...
Phi thuận theo 9 cung ma phương.